Żyjemy w świecie dojrzewającej demokracji, ciągle uczymy się rozumieć swoje prawa, korzystać z szeroko pojętej wolności, tak aby żyć w zgodzie z wyższymi wartościami jakimi są : pokój, sprawiedliwość i tolerancja. Mamy swoje prawa, ale również i dzieci będąc częścią społeczeństwa korzystają ze swoich praw zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencji Praw Dziecka. Zatrzymajmy się przy tym podstawowym dokumencie międzynarodowym dotyczącym interesującej nas problematyki.
Konwencja Praw Dziecka została uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1980 roku, a przez Polskę ratyfikowana w 1991 roku. Zgodnie z Konwencją dziecko jest podmiotem praw i wolności, a nie przedmiotem praw innych osób. Konwencja z uwagi na dobro dziecka nakłada na rodziców i wszystkie inne osoby, w tym również nauczycieli oraz organy władzy państwowej obowiązek kierowania się we wszelkich działaniach troską o najlepiej pojęty interes dziecka. Przewiduje również obowiązek państwa do zabezpieczenia zdrowotnych i wychowawczo - bytowych potrzeb dziecka.
Prawa zawarte w Konwencji zebrane są w trzech kategoriach :
- zapewnienia :
- prawo do posiadania, otrzymywania lub dostępu do pewnych dóbr i świadczeń np. imienia, obywatelstwa, opieki zdrowotnej, edukacji, odpoczynku, zabawy, prawo do opieki nad sierotami i osobami niepełnosprawnymi,
- ochrony:
- prawo do ochrony przed szkodliwymi działaniami i praktykami np.: separacji od rodziców, zaangażowania w działania wojenne, handlowego i seksualnego wykorzystywania, fizycznej i psychicznej przemocy wobec dziecka,
- uczestnictwa:
- prawo dziecka do bycia wysłuchanym przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego życia. Wraz z rozwojem umiejętności dziecko powinno mieć rosnące możliwości brania udziału w życiu społecznym.
Konwencja przypomina również znaczenie rodziny dla harmonijnego rozwoju dziecka. Rodzice winni zapewnić dziecku jak najlepsze warunki rozwoju w pełnej akceptacji, zrozumieniu, w poszanowaniu jego godności osobistej. W poczuciu więzi rodzinnej, w atmosferze miłości i wzajemnej tolerancji dziecko uczy się dostrzegać świat poprzez pryzmat właściwie rozumianej wolności i sprawiedliwości. Czuje się kochane i ważne, ale również rozumie ważność innych i ich potrzeby. Negatywnym zjawiskiem jest przemoc dorosłych wobec dzieci. Nie należy więc być na to obojętnym.
Nauczyciele przedszkoli i szkół także ponoszą odpowiedzialność za przyszłe losy swoich wychowanków. Wyposażając dzieci w odpowiednie umiejętności, wiedzę oraz postawy, już od najmłodszych lat uświadamiają im, jak ważne są prawa dziecka, dlaczego powinny być przestrzegane i chronione.
Im wcześniej dziecko styka się z wartościami wyższymi takimi, jak : sprawiedliwość, tolerancja, poszanowanie godności i wolności innych, tym łatwiej podlega procesowi socjalizacji. Uczenie poszanowania praw innych i radzenia sobie w sytuacjach naruszania praw własnych, jest elementem wychowania przygotowującego do życia w społeczeństwie demokratycznym.
Realizując program autorski "Moje Prawa" w grupie dzieci 6-letnich prowadzę zajęcia z zakresu praw dziecka. Powyższe zajęcia mają na celu budzenie świadomości o prawach dziecka wśród najmłodszych oraz poznanie niektórych spośród wielu praw. Zajęcia prowadzę wyłącznie metodami aktywizującymi, nie zapominając o tym, że najlepiej można zrozumieć prawa dziecka poprzez doświadczanie ich w życiu codziennym. Realizując zasadę, że nie ma odpowiedzialności bez możliwości współdecydowania, pozwalam dzieciom współtworzyć model trudnych sytuacji w grupie.
A oto metody ułatwiające moim zdaniem realizację problematyki praw dziecka :
- normy grupowe,
- scenki dramowe,
- praca w parach i grupach,
- odmiany "burzy mózgów",
- formy ekspresji plastycznej,
- opowiadania, bajki, historyjki obrazkowe.
Uważam, że w przedszkolu wprowadzanie dziecka w świat jego praw możliwe jest poprzez wykorzystanie znanej literatury, która bawiąc, jednocześnie uczy. Współczesnym dzieciom, cierpiącym często na zaburzenia emocjonalne, należy stwarzać sytuacje do wyrażania siebie, swoich uczuć i myśli. Warto dołożyć starań, aby dzieci mogły przeżywać każdy dzień w radości. Radosna atmosfera bowiem jest konieczna do rozwoju, radosne twarze dzieci są motorem i zachętą dla dalszych działań nauczyciela.
Publikacja dodana do Archiwum Internetowego Serwisu
Oświatowego Awans.net 9 lutego 2004
r. |
